Afyon İş Hukuku

Dostluk (Özet) : Dostluk, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleneşelendiren bir düzen bileğildir. Dostluk, topluluk içre insanoğluın harbiden ne davrandıklarını bileğil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Dostluk, kendisine uyulmak ve uygulanmak dâhilin vardır. Türe kıymeti nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene etkilemek, sosyal dirimın gerçekleşmesini bulmak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Dostluk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin huzursına akseptans edilmesi ve uyulması müstelzim, katiyetle çın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle topluluk içre insanoğluın gidiş ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her hengâm mümkündür. “İşte dostluk, kişioğlu davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-kişioğlu, kişioğlu-doğa ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru dâhilin evrensel ilkelerle güvence altına allıkınmasıdır. Dostluk, insanlık seviyesi dâhilin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birmebzul görüş ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, topluluk sözleşmesi, doğa ve insanoğlu olarak belirten içtihatlerdir. Dostluk Nedir Dostluk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini bulmak maksadıyla konulmuş olan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, adalet ve seçimın kâffesidür. Daha yaygın bir tanılamamıyla dostluk, adalete yönelmiş sosyal yaşlakin düzenidir. Dostluk Söz Mealı Dostluk kelimesi Arapça “adalet” kökünden hasılat ve adalet kelimesinin çoğkoca olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “adalet” kelimesinin çoğkoca “beddua’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na bakılırsa dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım zorlaü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk anlamında da kullanılır. Uran Mealı Dostluk dönemden döneme değiştiği dâhilin hala doyurucu bir tanılamam dokumalamamıştır. Kant “Dostlukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanılamamı ise: “Mukannen bir zamanda mukannen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak dostluk, kendi içre taban olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri süje kayran kısmına Özel Dostluk, eşhas ile büyüklük veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Dostluk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna karşılık Temel Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun esaslıca ast dallarıdır. Dostluk Kuralları ve Özellikleri Hukuku özge toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik büyüklük aracılığıyla güvenceye allıkınmış ve cebri yapmış oldurımlara sahip olmasıdır. Dostluk kuralları kişioğlu davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun porte yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde model nitelikteki bilcümle durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Dostluk kayranında yapmış oldurım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek dâhilin kullanılır. Dostluk düzenini esenlamayı ve korumayı lakinçlayan yapmış oldurımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları engellemek dâhilin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, mahpus ve varlık cezaları; temel hukukunda siyasetten men, kelepir kapatma; algı hukukunda algı ve kaçıntıçılık cezaları kabil başka dostluk dallarında başka yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; şuuri bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek veya politik içtihatleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan dostluk, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Dostluk, adalete yönelmiş sosyal bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbikî yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun sosyal dirimı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve asayiş içre bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Pratik Yarar (Içtimai İhtiyaçların önlanması) Hukukun tatbikî amacını, sosyal gerçeklik belirler. Dostluk bu fonksiyonu ile topluluk içre yaşayan insanoğluın, birbirleri ile inşa etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın dokumasından meydana gelen ihtiyaçlarını huzurlamaya çallıkışır. Dostluk bu fonksiyonu ile tevellüt, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir dostluk düzeni dirimın taban gerçeklerini görmezden gelemez. Dostluk düzeni, insanın doğal dokumasına ve bundan müterakki mevrut ihtiyaçlarına yönlü başlamak zorundadır. Dostluk önemli ölçübile, iktisadi gerçeklere bile tutkundır; iktisadi yoksulluklara uymalı ve onları huzurlamalıdır. 3. Türe Dostluk bu fonksiyonu ile mukannen bir kombinezon altına aldığı sosyal gereksinimlerı, özü salt bir muadelet düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak ciddi kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısa tanılamamıyla adalet, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) başlamak üzere iki başka anlamda kullanılır. Türe esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet anlamında ferdî bir özelliği deyimler. Kişi her hengâm haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni satmak uğrunda daima ve bileğişçilikmez bir çaba gösterir. İşte bu gidiş ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet konseptı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilgi biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk kayranında hukuki porte olarak alay konusu olan adalet bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve alacaklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Toplum dâhilindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini dâhilaziz kurallar bilcümleü olarak dostluk, bu bileğerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve yönetmek yerinde bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylece, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Dostluk normlarında adalet acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü adalet konseptı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm dostluk sistemine ve sistemlerine hükümran kâin, nesnel ve salt bir porte niteliğindeki adalettir. Dostluk bir topluluk düzenini dâhilerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lüzumlu bulunan düzeni arkalamak, gerekse onu bileğişçiliktirmeyi meşrulaştırmak dâhilin her hengâm adalete esasvurulur. Nesnel ve kanun üstü adalet hukukta huzurmıza müesses dostluk düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim dostluk anlamında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, bulunan dostluk düzenlerinin kendisine yönlü olup olmadığı açısından bir porte ve değerlendirme ölçüsü olabilir. Yine bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve olumsuz huzurlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon denge içre olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Normal olarak tüm dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşlakin uyacak, hem bile bu sosyal dirimın amerikan barış içre sürebilmesi dâhilin bir düzen görünümünü esenlamaya çallıkışacaktır.

afyon şirket avukatı